Çocukta Motor gelişimi
İnsan vücudunun hareket etme yeteneğine Motor Beceri denir ve ikiye ayrılır;
- Kalın motor: yürümek, koşmak, zıplamak, yüzmek, sekmek, tırmanmak, bisiklet sürmek, dans etmek, top atıp tutmak
- İnce motor: yazmak, resim yapmak, makasla kesmek, ayakkabı bağını bağlamak, düğme iliklemek, giyinmek, fermuar açıp kapatmak, saç taramak, çatal bıçakla yemek gibi. Dikkat ve konsantrasyon, el göz koordinasyonu için bu becerinin gelişimi çok önemlidir.
Kalın motor becerilerle başlayan gelişim 2 yaş sonrasında ince motor gelişimine dönüşür. Kaslar ve kemikler güçlenir, daha çok aktivite yapabilmeye başlar. Zaman geçtikçe denge ve koordinasyon artar ve aktif bir çocuk görmeye başlarız. Keşfetme isteğinden dolayı sürekli hareket etmek, yeni kazandığı becerileri sürekli tekrar ederler. İnce motor becerilerin geliştirilmesi için de sürekli küçük ve ince işler verilerek çocuğun alıştırma yapması sağlanabilir.
Aşağıda sunulan tablo bir genelleme içermekte olup her çocuğun gelişiminde farklılıklar gözükebilmektedir. Bir çocuk daha önce bu becerileri kazanırken bir diğerinin daha geç kazanması elbette mümkündür.
KABA MOTOR BECERİLER
| 1 ay | Yüzüstü dururken başını refleks ile hafifçe kaldırabilir. |
| 2 ay | Yüzüstü dururken göğüs kafesini hafifçe kaldırabilir. Sırtüstü pozisyonda kollar ve bacakları ile simetrik vuruş hareketleri yapabilir. |
| 3 ay | Yüzükoyun pozisyonda kolları üzerine yaslanarak gövdesini kaldırabilir. Başını dik tutma hareketini gerçekleştirir. Banyo yaparken hareketlidir. |
| 4 ay | Yan yatarken sırtüstü dönebilir. Destekle oturmaya başlar. |
| 5 ay | Sırtüstü yatarken başını 45° kaldırabilir. Bacaklarını dümdüz yukarı doğru kaldırabilir. Kucakta otururken nesne tutabilir. |
| 6 ay | Yüzükoyun pozisyonda elleri üzerine yaslanarak gövdesini kaldırabilir. Sırtüstü pozisyondayken yüzükoyun dönebilir, yatar pozisyonda ayağını ağzına götürebilir. Çocuk sandalyesinde oturabilir, hareket eden nesneyi tutabilir. Koltuk altlarından tutunca ayakta durabilir. |
| 7 ay | Yüzükoyun pozisyondayken sırtüstü dönebilir. Desteksiz, tek başına oturabilir. Ayakta durur pozisyonda (koltuk altlarından tutulurken) sırayla ayaklarını kaldırabilir. |
| 8 ay | Yüzükoyun pozisyonda tek el üstünde durabilir, diğer elini nesne almak için kullanabilir. Yardımla ayakta durabilir ve olduğu yerde yürür hareketi yapabilir. |
| 9 -10 ay | Tutunarak ayakta durabilir. Emekleyebilir. Oturur pozisyonda öne hareket edince dengeyi kaybetmez. |
| 11-12 ay | Yardımla ya da yardımsız yürüyebilir, oturduğu yerde kendi kendine dönebilir. Yatar pozisyondan oturur pozisyona gelebilir. Mobilyalara tutunarak ayağa kalkabilir. El ve ayaklarını kullanarak yürüyebilir. |
| 13-14 ay | Yürürken henüz aniden duramaz. Emekleyerek merdiven çıkar. Yardımsız ayakta durabilir. |
| 15-16 ay | Yatar pozisyondan ayağa kalkabilir. |
| 17-18 ay | Koşabilir, çömelebilir, yardımla merdiven çıkabilir. Ayaktayken düşmeden oyuncağını fırlatabilir. |
| 18-24 ay | Yardımsız merdiven inip çıkabilir. Yardımla tek ayak üzerinde durabilir. Ayaktayken yerden bir şeyler alabilir. Büyük bir topa dengesini kaybetmeden vurabilir. Kapıyı kendi açabilir. |
| 2- 2.5 yaş | Geri geri yürüyebilir. Kısa süre tek ayak üzerinde durabilir. Parmak uçlarında yürüyebilir. Müzik eşliğinde dönebilir. Koşarken aniden durabilir. Sıçrayabilir, topu başının üzerinden fırlatabilir. |
| 2.5- 3 yaş | Zıplayabilir. İki ayağını kullanarak merdiven inip çıkabilir, koşarken yönünü değiştirebilir, 3 tekerlekli bisiklete binebilir, büyük bir topu tutabilir. Yönünü belirleyerek isabetli atabilir. |
| 3- 4 yaş | Yatar pozisyondayken dirseklerini kullanarak ve yana dönerek ayağa kalkabilir. Peş peşe zıplayabilir. Tek ayak üzerinde durabilir ve tek ayak üzerinde birkaç kez sekebilir. Yerden 5 cm yükseklikte olan ipin üstünden atlayabilir. 20 cm ileriye zıplayabilir. Gövdesinden destek alarak iki eliyle topu yakalayabilir. |
| 4- 5 yaş | Koşarken spontan dönebilir, çizgi üzerinde yürürken dengesini sağlayabilir. Küçük bir topu yakalayabilir. Yatar pozisyondayken direk kalkışa geçebilir/doğrulabilir. Bisiklet sürme paten kayma öğrenebilir. |
| 5 yaş ve sonrasında | Kompleks hareketleri yapabilir. Rekabet içeren spor ve oyunları yapabilir. İp atlarken dönebilir. Gördüğü hareketleri taklit edebilir. |
İNCE MOTOR BECERİLER
| 1 ay | Eller yumruk halindedir. Yakalama refleksi mevcuttur. |
| 4 ay | Eller sürekli açılıp kapanır. Nesneyi komple elini kullanarak tutar. Elleriyle masanın üstüne vurabilir. |
| 6 ay | Palmar tutarak küp alabilir (avuçlayarak). Gözleriyle yuvarlanan misketi takip edebilir. Nesneyi bir elinden öteki eline alabilir. |
| 10 ay | Nesneleri kontrolsüz bırakabilir. Parmağı ile nesnelere işaret edebilir. Küçük nesneleri parmaklarıyla alır. İşaretparmağını çok kullanır. |
| 11-12 ay | Nesne alırken rahatlıkla 2 parmağını kullanır. |
| 13-14 ay | 2 parmakla misket alabilir. Kaşık kullanarak yiyebilir (dökerek). |
| 1.5 yaş | 3 blokla kule yapabilir. Kitapta birkaç sayfayı aynı anda çevirebilir. |
| 2 yaş | 6 blokla kule yapabilir. Kitapta sayfaları tek tek çevirebilir. Kaşığı kontrollü kullanarak yemek yer ve çatal kullanmaya başlar. |
| 3 yaş | Yuvarlak ve artı çizebilir, makasla kesebilir, çöp adam çizebilir, basit puzzle yapabilir, 3 bloktan köprü yapabilir, 10 bloktan kule yapabilir, kalemi yetişkin gibi tutabilir, 25 saniye içinde 10 misketi şişeye koyabilir. |
| 4 yaş | İsmini yazabilir, boncuk dizebilir, dökmeden içecek koyabilir, kağıt katlayabilir, çizgiler dışına çıkmadan boyayabilir, 5 blokla köprü yapabilir, 20 saniye içinde 10 misketi şişeye koyabilir. |
| 5 yaş | Harfleri bakarak yazabilir, kare/ üçgen/ daire çizebilir, hamurdan şekil yapabilir, kağıt katlayarak şekil yapabilir (origami), 5mm fark ile çizilmiş kareyi kağıttan kesebilir, 18 saniye içinde 10 misketi şişeye koyabilir. |
kaynak:isikseli.com
